Fr
Search
Fr


Close

ASSOCIATIONS

Europa kan zich niet veroorloven zijn media te verliezen aan het datakolonialisme van Big Tech, door Ulbe Jelluma (PrintPower Europe)

Maandag 3 November 2025

Europa kan zich niet veroorloven zijn media te verliezen aan het datakolonialisme van Big Tech, door Ulbe Jelluma (PrintPower Europe)

Communicatie vormt het zenuwstelsel van de samenleving: ze verbindt, informeert en voedt het vertrouwen waarop democratie en markten drijven. Voor wie in reclame werkt, is ze ook het instrument van overtuiging.
 
Mijn vorming werd bepaald door denkers als Marshall McLuhan en Neil Postman, die al waarschuwden voor blind techno-optimisme, en door David Ogilvy, die zijn campagnes baseerde op onderzoek en waarheid. Zijn bekende uitspraak – ‘De consument is geen idioot, ze is je vrouw’ – was een pleidooi voor respect voor het publiek.
 
Vandaag, in een wereld van algoritmisch gestuurde nieuwsfeeds en door AI gegenereerde stemmen, klinkt dat vertrouwen in technologische vooruitgang haast ouderwets.
 
Vooruitgang is geen rechte lijn
 
Politiek, bedrijfsleven en zelfs klimaatdebatten presenteren innovatie vaak als een vanzelfsprekende oplossing. Vooruitgang wordt gezien als een rechte, opwaartse lijn. Maar de geschiedenis toont iets anders: de voordelen van technologie zijn nooit gelijk verdeeld.
 
Een innovatie kan emissies verlagen of mensen verbinden, maar ze kan even goed ongelijkheid vergroten of democratische normen onder druk zetten. Economen Daron Acemoglu en Simon Johnson herinneren er in Power and Progress aan dat technologie zelden tot brede welvaart leidt. Ze dient in de eerste plaats wie haar beheerst.
 
 De fragiele waarheid
 
Het zogenaamde post-truth-tijdperk heeft ons gevoel voor werkelijkheid vervaagd. Waar we vroeger spraken over waarheid en leugen, bestaat nu een derde categorie: overtuigingen die als waarheid worden gebracht omdat de spreker ze voelt. Dat is geen onschuldige verwarring, maar berekende manipulatie, versterkt door algoritmen die zelfverklaarde experts en influencers naar voren schuiven.
 
De paradox is opvallend. Uit onderzoek van WPP en IPA blijkt dat influencers en creators inmiddels het belangrijkste digitale kanaal zijn voor merkopbouw, met een kortetermijnrendement vergelijkbaar met televisie. Hetzelfde ecosysteem dat feitelijke integriteit uitholt, ondersteunt dus ook moderne marketing. Invloed is nog nooit zo waardevol geweest – of zo kwetsbaar.
 
Het Oxford-woord van het jaar 2024, brainrot, vat die mentale vermoeidheid treffend samen: het gevoel van cognitief verval dat ontstaat door eindeloos scrollen. In Enshittification beschrijft auteur Cory Doctorow hoe grote platforms langzaam elke gebruikswaarde en kwaliteit uit hun eigen ecosysteem persen.
 
Snelheid boven inhoud

De journalistiek, gebouwd op waarheidsvinding en verantwoordelijkheid, lijdt onder de logica van snelheid. De drang om eerst te publiceren verdringt de plicht om accuraat te zijn. Koppen verschijnen vóór de feiten zijn gecontroleerd; nuance verdwijnt.
 
Reclame, ooit bedoeld om de waarheid aantrekkelijk te maken, schuift soms op richting spektakel. Dat maakt initiatieven zoals die van Newsworks, de marketingorganisatie van de Britse kranten, relevant. Hun campagnetoont journalisten in actie – van oorlogsgebied tot lokale raadzaal – en herinnert ons eraan dat waarheid een gezicht én een prijs heeft.
Het is een stille tegenhanger voor de ruis van algoritmen: een herinnering dat kwaliteitsjournalistiek geen handelswaar is maar een publieke dienst. Elke advertentie die haar ondersteunt, is een kleine daad van verzet tegen desinformatie.
 
Zelfregulering onder druk

De gevolgen van ongecontroleerde technologische groei zijn concreet. Deepfakes, algoritmische targeting en generatieve AI beïnvloeden niet alleen wat we kopen, maar ook wat we geloven. De affaire-Cambridge Analytica blijft een waarschuwing.
 
De reclame-industrie houdt vast aan zelfregulering, maar hoe houdbaar is dat, als ze tegelijk afhankelijk is van technologieën die manipulatie vergemakkelijken? In de Verenigde Staten is het vertrouwen in de massamedia volgens Gallup (2025) tot een historisch dieptepunt gedaald. Vooral de kloof tussen Republikeinen en Democraten is groot.
 
Uit de Edelman Trust Barometer blijkt intussen dat consumenten nog wel hun merken vertrouwen, maar veel minder geloven dat die merken de waarheid vertellen. De ‘vertrouwensdelta’ groeit – en technologie versnelt dat proces.
 
Zelfs pioniers van kunstmatige intelligentie zijn bezorgd. Geoffrey Hinton verliet Google in 2023 om te waarschuwen voor de risico’s van niet-gereguleerde AI-systemen. Klokkenluiders zoals Frances Haugen herinneren ons eraan dat democratische waarborgen achterblijven bij de technologieën die het publieke discours hervormen.
 
Nationale media als ankers van vertrouwen

De Nederlandse ondernemer Joop van den Ende, medeoprichter van Endemol en kenner van de internationale media-economie, trok onlangs aan de bel. In paginagrote advertenties in verschillende kranten waarschuwde hij dat de nationale media worden bedreigd.
 
Zijn oproep richtte zich niet alleen tot de overheid, maar ook tot uitgevers, adverteerders en bedrijven: steun betrouwbare journalistiek. Het ondersteunen van publieke omroep en gedrukte media is geen nostalgie, maar zelfbehoud.
 
Want zonder sterke nationale media dreigt Europa af te glijden naar digitale afhankelijkheid – een vorm van datakolonialisme waarin waarheid en aandacht elders worden ontgonnen.
 
De diepere inzet voor Europa

Vertrouwen, pluralisme en verantwoordelijkheid zijn geen nostalgische idealen. Ze vormen de infrastructuur die zowel de democratie als marketing doet functioneren.
 
Vertrouwen – Nationale media behoren nog altijd tot de weinige instellingen die breed vertrouwen genieten. Wanneer zij verzwakken, brokkelt dat vertrouwen elders mee af. 

Pluralisme – Een diverse pers garandeert een veelheid aan stemmen. Algoritmische curatie is geen pluralisme. 

Kwaliteit en verantwoording – Journalisten werken onder wet en toezicht; platforms antwoorden enkel op statistieken. 

Advertentiegelijkheid – Elke lokaal bestede euro versterkt de binnenlandse journalistiek in plaats van te verdwijnen in buitenlandse advertentienetwerken. 

Consumentenbescherming – Traditionele media verkopen ideeën, geen identiteiten. Ze informeren het publiek, in plaats van hun data te exploiteren. 
 
De waarheid verdedigt zichzelf niet

Wie geeft om democratie en de integriteit van communicatie – in redactie of reclame – kan niet blijven geloven dat elke technologische vernieuwing per definitie vooruitgang is. Waarheid verdedigt zichzelf niet; ze heeft bondgenoten nodig.
 
Voor de marketing- en mediawereld betekent dat heroverwegen welke ecosystemen we voeden. Elke campagne, el mediaplan, beïnvloedt het informatielandschap dat ze financiert.
 
Als digitale platforms vooral vluchtige aandacht genereren, dan is het steunen van nationale media – in print en op zender – geen sentiment, maar strategie. Daar vinden merken de context, geloofwaardigheid en diepgang die vertrouwen scheppen.
 
Het ondersteunen van geverifieerde media is daarom meer dan een keuze; het is verantwoordelijkheid. Wie communicatie ziet als het zenuwstelsel van de samenleving, moet haar voeden met wat haar levend houdt: waarheid, vertrouwen en tijd.
 
Ulbe Jelluma – MD PrintPower
www.printpower.eu
 

Archief / ASSOCIATIONS

Jobs
More info

The speaker's corner

Interview

Files

MM TV

Zoeken

Op zoek naar iets ?

GEAVANCEERDE ZOEKOPTIES

Zoeken

fermer

Voer hierna uw e-mail adres in en ontvang een link om uw wachtwoord aan te maken.

Je wachtwoord versturen

fermer
Close

NEEM CONTACT MET ONS OP

MEDIA MARKETING
MARCOM WORLD SRL

Mix Brussels - Vorstlaan 25 bus 5
1160 Brussels - Belgïe

E-mail : info@mm.be

Schrijf ons

Close

Edit your dashboard

SLUITEN
Bedankt voor het registreren van uw evenement op onze Media Marketing agenda. Nu hebt u de hele Belgische MarCom-gemeenschap op de hoogte gebracht van wat u georganiseerd hebt. Toch zal ons team uw eventgegevens nog een laatste keer nakijken, alvorens ze te publiceren. U wordt hiervan verwittigd.

Wil u uw evenement echter een extra boost geven ? Communiceer erover in Media Marketing. Voor meer info, contacteer Sophie Aelvoet per mail sophie [at] mm.be of op het nummer +32 2 372 21 30.

Dank u voor uw begrip en tot gauw !

Het Media Marketing team
Close

Voeg een "Watcher" toe

Voeg een "Watcher" toe

U kunt een watcher eenvoudig toevoegen door een of meer trefwoorden in te vullen.

Elke dag van de week wordt er een e-mail naar u verzonden met het laatste nieuwsberichten dat beantwoorden aan uw Watchers.




Astuces :

  • Gebruik aanhalingstekens ("") rond de zoektermen, zodat er op de exacte combinatie gezocht wordt.
  • Gebruik het plusteken (+) tussen de zoektermen als u op zoek wilt gaan naar artikels die één of meerdere van deze woorden vermelden.

Bevestigen

fermer

Artikel voorbehouden aan onze leden

Nog geen lid van MM ?

Krijg gedurende een maand gratis toegang tot al onze digitale content.

Vervoeg ons

Bedrijfsabonnement

Daily Freemium access
5 x week MM e - News
1 x week MM Brunch
1 x week MM Tech
10 x year MM Best of Research
10 x year MM Blue
4 x year MM Magazine (digital)
Vragen ?
Close

Cookies

Door het raadplegen van deze website, ga je akkoord met het gebruik van cookies die jouw ervaring, de werking en het aantal bezoekers van onze website meet. Meer info

Niet meer weergeven

Sluiten