Fr

MEDIA

Tom Wolfe voor gevorderden, door Griet Byl (MM)

Zaterdag 11 December 2021

Tom Wolfe voor gevorderden, door Griet Byl (MM)

Het Nieman Journalism Lab is een onderdeel van de eerbiedwaardige Nieman Foundation for Journalism aan de Harvard University. Als dusdanig probeert het na te denken over de toekomst van de journalistiek in het internettijdperk. Elk jaar peilt het Lab bij het kruim van journalisten en mediafiguren naar hun mediavoorspellingen voor de volgende twaalf maanden. Zo geschiedde ook nu 2021 alweer op z’n laatste benen loopt. Het lijstje met bijdragen is indrukwekkend en de geformuleerde standpunten gevarieerd, gaande van de rol van artificiële intelligentie tot die van de pers voor de bedreigde democratie en de wederopstanding van print, om er maar een paar te noemen.

Bij het doorploegen van de pagina bleven we hangen bij de vraag of objectiviteit als ultieme ideaal er uiteindelijk niet toe leidt dat journalisten dingen die er echt toe doen gaan verwaarlozen. Verlangen naar het soort zekerheid dat de zogenaamde objectiviteit biedt, is heel zinvol in een tijd waarin ‘doomscrolling’ deel is gaan uitmaken van het dagelijks leven, aldus de auteur, Dr. Anita Varma die onder andere onderzoek voert naar media-ethiek aan de universiteit van Austin.

Maar het leidt volgens haar de journalistiek te ver af van zijn doel als “openbare dienst”. Nieuws maken en zich beperken tot de naakte weergave van de feiten beschouwt ze als zinloos: “News is, by definition and not by mistake, the product of a set of human judgments about the significance of issues, events, and people”, schrijft ze. Zelfs het kiezen van bronnen om te citeren is in die optiek een brug te ver voor zuivere objectiviteit, aangezien de selectie van bronnen een reeks beslissingen vereist over wiens perspectieven ertoe doen.

Volgens de sociaal geëngageerde Varna heeft journalistiek – een beetje zoals literatuur bij Sartre en zijn ‘Parler, c’est agir’ - de missie om het publiek te informeren over zaken die een verschil kunnen maken, de institutionele macht verantwoordelijk te houden en de samenleving uit te dagen om beter te worden en zich niet enkel om zichzelf te bekommeren. Om solidair te zijn met diegenen die dat nodig hebben, ze een stem te geven en aldus actie mogelijk te maken: journalistiek met een purpose, als het ware.

Effent ze daarmee het pad voor een werkelijkheid met enkel feiten die in deze of gene kraam passen? We mogen hopen van niet. Een genuanceerd oordeel zou de waarheid alleszins niet in de weg mogen staan. En vice versa evenmin trouwens. Al helemaal niet in onze polariserende wereld van looks en likes. Hetzelfde zou moeten gelden voor overtuiging, empathie en engagement, ook in het tijdperk van post-truth en storytelling. Respect en kritisch denkvermogen lijken alvast noodzakelijker dan ooit. In ons vak als journalisten en in dat van onze lezers als communicatiespecialisten. Zullen we tegen volgende week allemaal 'Over waarheid' van Tinneke Beeckman over het werk van Orwell lezen en het beschaafde debat dan voor geopend verklaren?

Archief / MEDIA