Fr

MEDIA

Soberheid als blijk van respect, door Fred Bouchar (MM)

Zaterdag 17 Mei 2025

Soberheid als blijk van respect, door Fred Bouchar (MM)

Er zijn van die vergaderingen waar je wakker van ligt. Terwijl mijn hoofd nog nadreunt van de verhitte discussies, doorblader ik de volgende ochtend – in gedachten en muizenissen verzonken – mijn vertrouwde krant. “Onze woorden ontwapenen om de planeet te ontwapenen”, lees ik. De kop die verwijst naar een uitspraak van Leo XIV, botst met de bedenkingen die door m’n hoofd spoken. Mijn nieuwsgierigheid is gewekt en ik lees het artikel over de eerste ontmoeting van de kersverse paus met vertegenwoordigers van de internationale pers.
 
“Alleen door de strijd met woorden en beelden te weigeren, kunnen we het oorlogsparadigma achter ons laten. Vrede begint bij de manier waarop we naar anderen kijken en over hen spreken”, aldus de kerkvader. Da’s alvast een duidelijke boodschap aan de media die Leo XIV oproept om “nooit toe te geven aan middelmatigheid” en “stereotypen en clichés te vermijden,” rapporteert Le Soir.
 
Mooie woorden, die elke journalist zichzelf ongetwijfeld ooit heeft voorgenomen. Maar die belofte – ooit geformuleerd in naam van Franciscus van Sales, de patroonheilige van ons vak – lijkt almaar meer te verwateren, meegesleurd als ze wordt in de informatiestroom die ons overspoelt.
 
Een studie van de universiteit van Berkeley, die als eerste de term infobesitas documenteerde, toonde al in 2003 dat de hoeveelheid nieuws elke drie jaar verdubbelde. Sindsdien is het tempo alleen maar toegenomen: stel je even voor wat dat binnen twintig jaar zal zijn.
 
Infobesitas – en de omgekeerde reactie in de vorm van nieuwsvermijding, die toeneemt uit angst voor de onzekere wereld die ons omringt - is een schrikbeeld voor redacties. Die angst wordt nog versterkt door het feit dat professionele journalistiek en berichten afkomstig van sociale netwerken steeds vaker door elkaar lopen op een zelfde scherm.
 
“Toch moeten we erkennen dat die informatiestroom ook voortkomt uit onze eigen nieuwshonger”, verklaart mediasocioloog Olivier Glassey. “We ondergaan de overdaad aan informatie, maar houden die ook in stand: we produceren zelf masale hoeveelheden informatie en veroorzaken aldus mee stress bij anderen. Jezelf inperken en matigen zou een nieuwe vorm van beleefdheid moeten worden.”
 
Glassey pleit voor een gezonde spaarzaamheid inzake informatie, als resultaat van een bewuste denkoefening over de hoeveelheid berichten of boodschappen die we delen, uit respect voor de mentale ruimte van onze medemensen.
 
Dat delen gebeurt overigens al te vaak via kanalen die niet bepaald uitblinken in betrouwbaarheid. Dat blijkt ook uit de jongste Trust Survey van Trustmedia en Profacts: het vertrouwen in sociale media blijft ver onder dat gesteld wordt in klassieke, lokale nieuwsmedia.

Dat kunnen we helaas niet genoeg herhalen, ook al moeten we daarvoor onze broodnodige digitale detox onderbreken om er vervolgens met nog meer overtuiging in te vliegen.

Illu Damien Lemaire

Archief / MEDIA