Fr

CREATIONS

Anonieme consent, door XXX

Zondag 11 Mei 2025

Anonieme consent, door XXX

Beste jury van de JEP,

Ik wens anoniem te reageren op uw beslissing omtrent de tv-campagne voor Play Nostalgie. Die beslissing lokte vorige week heel wat reacties uit en trok ook mijn aandacht, aangezien ze werd genomen naar aanleiding van één enkele klacht van een persoon die anoniem wenste te blijven. N=1. Zijn goed recht, uiteraard. Net zoals het het mijne is om anoniem te reageren.

Nu, aangezien die ene klacht volstond om Play Nostalgie te verplichten haar campagne stop te zetten, dacht ik: misschien volstaat één enkele ‘consent’ ook om die beslissing terug te draaien? Ik zocht naar een ‘consentformulier’, maar vond op uw website enkel een klachtenvariant. Gelukkig hebben de mensen van Media Marketing mij hier alsnog de mogelijkheid geboden om te reageren, waarvoor dank.

Dat uw website enkel ruimte biedt voor klachten sluit naadloos aan bij de negatieve tijdsgeest waarin we leven. Het houdt gelijke tred met de maatschappelijke neerwaartse spiraal van zero tolerance. Nuance is ver te zoeken, context is een luxe geworden. Niet alleen Tom Waes lijkt tegenwoordig een patent te hebben op het inrichten van kampen.

U gaat er prat op dat er in 2024 drie keer zoveel klachten werden ingediend bij de JEP, lees ik. Goed of slecht nieuws? Dat laat ik aan de publieke opinie. Persoonlijk krijg ik bij het lezen ervan een kliklijntjesgevoel en loopt er een koude rilling over mijn rug. Ik kan me voorstellen dat mensen die creatieve reclame maken steeds meer obstakels tegenkomen: mag dit idee nog? Kunnen we deze woorden wel gebruiken? Wat als er iemand op een zolderkamer begint te huilen? Zouden we niet beter een folder maken in plaats van een campagne? Kom, laat ons een folder maken. Balletdansen in een dwangbuis: De Stervende Zwaan was wellicht profetischer dan we dachten.

In uw beslissingsrapport lees ik dat de klager het ‘ongepast vond dat overleden artiesten woorden in de mond werden gelegd’. Welnu, ik vind het op mijn beurt ongepast om ervan uit te gaan dat ik als tv-kijker niet zou kunnen inschatten of die woorden kwetsend waren, of de artiesten beledigend werden neergezet, of uit hun historische context werden gehaald. Niks van dat alles. Het is 2025: ik kan heus zélf wel oordelen over het gebruik van AI in campagnes. Ik heb daar geen betuttelend vingertje voor nodig.

De spot in kwestie hanteerde een luchtige, vaak zelfrelativerende toon. De artiesten spraken in het Nederlands - bij nazicht niet hun moedertaal - en hun stemmen waren duidelijk vervangen door die van een Play Nostalgie-DJ. Het lag er zo vingerdik op dat enkel een expliciete vermelding ("deze spot werd gemaakt met AI") nog ontbrak. Maar die had ik dan weer ongepast gevonden.

Wat ik ook ongepast vind, is de strafmaat die Play Nostalgie opgelegd kreeg. Direct rood bij de eerste lichte duwfout en meteen levenslang geschorst? Heftig. De JEP neemt moeiteloos tegelijk de rol op van scheidsrechter, VAR, Bureau van Geschillen van de Belgische Voetbalbond én Belgisch Arbitragehof van de Sport? Eén klacht, één uitspraak, één verweer, en exit campagne.

Straf, zeker aangezien uw uitspraken formeel slechts adviezen zijn en niet juridisch bindend. Maar de impact op Play Nostalgie is dat wel: aan handen en voeten gebonden, blijkbaar.

Hetzelfde overkwam eerder DRV (Digitale Radio Vlaanderen) voor DAB+. Ook daar ging het om overleden artiesten, die toen zelfs spraken met hun echte stemmen. Toch vond ik ook die campagne niet kwetsend, integendeel: ze was origineel, relevant en met veel respect gemaakt. Context is alles. En: luisteraars zijn niet dom. Wir schaffen das.

Wat me dus zorgen baart, is dat uw beslissingskader geen ruimte meer laat voor nuance en context, begrippen die de strijd met de cancelcultuur aan het verliezen zijn. U had kunnen overwegen dat de gecaste artiesten perfect aansloten bij het genre van de zender, dat ze de boodschap “we are music” op treffende wijze belichaamden, en dat de campagne hun imago of dat van hun nabestaanden geen enkele schade toebracht. Denk eerlijk: zou de familie in het estate van Barry White zich werkelijk storen aan het Vlaamse Play Nostalgie?

Regels zijn er om te volgen, zo ook Artikel 19 van de ICC Code die u - ongevraagd - ter hand nam: "Marketingcommunicatie mag geen personen in hun private of maatschappelijke hoedanigheid afbeelden of naar hen verwijzen, tenzij voorafgaande toestemming werd verkregen." Het staat er, zwart op wit. Maar waar de creatieve sector wèl voor zou moeten strijden is hun recht op grijs. Wordt de grondstof creativiteit niet de facto in de foutenmarge gemijnd? Zijn creatieve geesten niet de facto challengers van regels? Zeker als die regels gemaakt zijn nog vòòr de tsunami van mogelijkheden waarmee AI de sector overspoeld heeft. Reflectie dringt zich op en de reclamesector zou dit in overleg met alle betrokken partijen kunnen aanpakken. Of vindt de JEP dat voorstel ongepast?

Misschien is het hoog tijd dat regels uit 2018 worden aangepast aan de realiteit van 2025. Misschien moet de creatieve sector de dwangbuis durven af te schudden en opnieuw de grenzen verkennen. En misschien kan de JEP zijn zwart-witte toga ruilen voor een kleurrijk t-shirt met de woorden Think Different.

Maar goed, dit alles is natuurlijk maar één mening. N=1.

Naam en adres bekend bij de redactie.

PS: deze tekst werd gemaakt met de hulp van AI maar de auteur laat noteren dat er geen ongepaste woorden in zijn / haar mond werden gelegd.

Bij Media Marketing vinden we transparantie over de identiteit van onze columnisten belangrijk. In dit ene geval hebben we echter besloten om dit opiniestuk anoniem te publiceren omdat we het zowel naar vorm als naar inhoud relevant vinden met betrekking tot het onderwerp en om aldus het debat over het gebruik van AI in communicatie te openen en vooral te verrijken. 't Is dat het nodig is. Dringend.

Archief / CREATIONS