Fr

BLUE

De grote Barbiefication van de ruimte: van een cynisch circus gesproken, door Danny Devriendt (IPG Dynamics)

Zondag 27 April 2025

De grote Barbiefication van de ruimte: van een cynisch circus gesproken, door Danny Devriendt (IPG Dynamics)

Mijn geliefde grootvader die inmiddels overleden is, waarschuwde me altijd al dat je nooit publieke tirades moet afsteken als je nog kookt van woede. “Laat het bezinken”, zei hij. “Koel af, neem afstand.”

Dus, uit respect voor zijn wijze raad, onderdrukte ik de onmiddellijke drang tot uitbarsting. Ik nam zeven dagen regenachtige vakantie, haalde twee grote contracten binnen en werkte netjes mijn facturen en kwartaalafrekeningen af. Maar zie, we zijn een week verder en ik ben nog altijd even boos. Mijn excuses, dus, opa, meestal heb je gelijk, maar dit moet eruit. Dus hier ga ik.

Je herinnert je vast nog de tijd waarin ruimtevaart echt tot de verbeelding sprak, als iets buitengewoons? Toen het nog geen opzichtig marketingcircus of item op de bucketlist van miljardairs was? Ik denk dan aan Katherine Johnson en de briljante NASA-rekenmeisjes die met nauwgezette handmatige berekeningen letterlijk de eerste voorzichtige stappen van de mensheid in de ruimte mogelijk maakten. Vrouwen zoals Dorothy Vaughan en Mary Jackson, die — zonder erkenning of media-aandacht — in alle discretie geschiedenis schreven vanuit overvolle, gesegregeerde kantoren en barrières doorbraken op cultureel, etnisch en gendergebied. Ik bewonder Valentina Teresjkova, die in 1963 in een Vostok-capsule — nauwelijks geavanceerder dan een blikje — rond de aarde cirkelde. Zij zat daar niet voor likes of sponsors, wel doorbrak ze met volle snelheid een paar glazen plafonds.

Kijk naar Neil Armstrong, Buzz Aldrin en Michael Collins: dat waren geen fotoshoots. Dat waren minutieus geplande missies, gedreven door moed, visie en vasthoudendheid. Toen Armstrong zijn legendarische stap zette, stond die symbool voor een collectieve prestatie van de mensheid, niet voor persoonlijke brand building. Het was heldhaftig. Echt heldhaftig. “Ruimtevaarder” betekende toen het beste wat de mensheid te bieden had: intelligentie, doorzettingsvermogen, pure moed en wetenschappelijk vernuft. Ruimtevaart ging om het verleggen van ogenschijnlijk onmogelijke grenzen, om nieuwe werelden, nieuwe materialen, nieuwe wiskunde te ontdekken — en nieuwe manieren om samen te werken en onszelf te begrijpen. Het ging om echte helden, die generaties inspireerden om groter te dromen en hoger te reiken.

En nu? Nu zijn we aanbeland bij deze hallucinante, absurde vertoning: hoe Blue Origin, het bedrijf van Jeff Bezos, de ruimtevaart heeft gereduceerd tot iets wat meer lijkt op een gênante realityshow op Netflix. Welkom aan boord van missie NS-31, met als ‘sterren’ Katy Perry, Gayle King, Kerianne Flynn, Amanda Nguyễn, Aisha Bowe, en natuurlijk Lauren Sanchez, de ‘geplastificeerde’ fiancee van Bezos zelf.

Als je even knipperde, heb je hun volledige "ruimtevlucht" waarschijnlijk gemist: een kort zweefmomentje in Bezos’ fallische raket, in een spektakel dat tegelijk lachwekkend en diep deprimerend was. De ruimte als circus. Panem et circenses.

Maar wat me nog meer beangstigt, is hoe gretig media, sociale netwerken en journalistiek dit circus versterken. Koppen en trending hashtags worden gepresenteerd alsof het om gigantische prestaties gaat, alsof elke zorgvuldig gestileerde Instagram-story een diepe sprong voorwaarts voor de mensheid zou betekenen. Journalistiek, ooit een bastion van waarheid, verantwoordelijkheid en kritische analyse, dreigt te verworden tot een simpele versterker van oppervlakkigheid en sensatiezucht.

Waarom doen media en sociale platforms hier zo enthousiast aan mee? Het antwoord kan kort zijn: vanwege de aandacht en vanuit winstoogmerk. Clickbait, virale hashtags, succesvolle posts: alles draait om traffic, engagement en inkomsten. Maar wat is de prijs? Wat kost het onze samenleving als sensatie de inhoud verdringt en spektakel boven echte prestaties wordt verkozen? Waarom laten we als cultuur toe dat holle verhalen zich voordoen als grootse vooruitgang?

En dan Kate Perry — het glimmende popicoon dat zich op haar "ruimtevlucht" voorbereidde door oppervlakkig door Cosmos van Carl Sagan te bladeren en de snaartheorie vluchtig aan te raken. Schattig. Niet grappig. Maar laten we eerlijk zijn: een beroemdheid die een vage wetenschappelijke nieuwsgierigheid veinst, inspireert jonge vrouwen niet bepaald om astrofysicus te worden. Haar capriolen, zoals de theatrale kus op de grond na de vlucht (een vlucht van amper tien minuten, laten we dat niet vergeten), waren meer bedoeld als Instagram-bait dan als oprecht ontzag. Het internet lachte haar terecht uit.

Moeten meisjes als Tara hier nu hun voorbeeld in zien? Daar zit precies het bredere probleem: de nefaste boodschap aan het adres van jonge meisjes die dromen van een carrière in wetenschap, technologie, engineering of wiskunde (STEM). Deze Barbie-achtige extravaganza zegt impliciet: vergeet harde studie, rigoureus onderzoek, echte wetenschappelijke doorbraken. Vergeet het streven naar een uitdagend doel, zoals astronaute Jessica Meir dat deed.

Nee, deze show suggereerde eerder dat je als je astronaut wilt worden, eerst een grote sociale community dient op te bouwen, best zo vaak mogelijk poseert, een paar karaoke-wedstrijden wint en een miljardair als vriendje scoort. Verder komt er geen inhoud, werk of verdienste aan te pas. Er is geen wetenschappelijk doel. Noch enige echte betekenis.

De kritiek liet dan ook niet op zich wachten. Moira Donegan noemde het genadeloos een "hol project van ijdelheid". Ms. Magazine betreurde de gemiste kans om echte wetenschappelijke pioniers in de schijnwerpers te zetten. Al Jazeera en Buzzfeed hadden het over “nepfeminisme”: nog een glimmende afleiding die echte vrouwenemancipatie ondermijnt. Allemaal rake punten.

Wat Bezos hier heeft geënsceneerd, is geen vooruitgang. Het is pure achteruitgang. De absolute tegenpool van wat ruimtevaart ooit betekende. Ze inspireerde ooit omdat ze stond voor het beste van de mensheid: ontdekking, kennis, moed en samenwerking. Vandaag is dat allemaal gereduceerd tot een elitaire speeltuin, een peperdure fotoshoot voor een handjevol bevoorrechten, verpakt in overgeseksualiseerde marketing.

Het is hartverscheurend om te zien hoe iets dat ooit heilig was, verwordt tot een speeltje voor miljardairs. En dat is niet zomaar een gemiste kans — het is actief schadelijk. Want het geeft toekomstige generaties, vooral jonge meisjes die echt willen bijdragen aan STEM, de rampzalige boodschap dat succes draait om beroemdheid en spektakel in plaats van hard werken en toewijding.

Bezos' fallische raket is het perfecte symbool voor dit hele project: opzichtig, absurd en fundamenteel leeg. In plaats van de mensheid vooruit te stuwen, richt Blue Origins oppervlakkige celebrity-shows onze blik naar beneden — naar ijdelheid, ego en zinloze zelfpromotie. Laten we vooral niet vergeten wie er werkelijk geschiedenis hebben geschreven: de onzichtbare vrouwen van NASA, de stille wetenschappers, de astronauten die echte gevaren en onzekerheden trotseerden — allemaal overschaduwd door het ijdelheidscircus van een miljardair. Dat is niet alleen gênant. Het is schadelijk. En ja, zelfs na drie weken maakt het me nog steeds razend.

Gefeliciteerd, Jeff (en alle mediakanalen die je zo handig hebt bespeeld). Je hebt de laatste grens officieel veranderd in een lege kermisattractie, compleet met plastieken glimlachen en zorgvuldig geënsceneerde heldendaden. Je hebt van de kosmos een Barbie-speelgoedwinkel gemaakt. Hopelijk waren de selfies het waard. Want geloof me: de schade die je hebt aangericht aan inspiratie en ambitie zou weleens onherstelbaar kunnen zijn.

Archief / BLUE