CREATIONS

Readymade up, door Griet Byl (MM)

Zondag 24 Maart 2024

“De bekende kunstenaar Damien Hirst antedateert zijn kunst. De Brit situeerde drie werken uit 2017 in de jaren ’90, toen hij zijn hoogdagen beleefde”, kopte De Standaard onlangs. De krant verwees hiermee naar een onderzoek van The Guardian dat de kwestie aan het licht bracht.

Nu is antedateren beslist geen nieuwe praktijk in de kunstgeschiedenis – grote namen als Van Doesburg of Kirchner deden het al, omdat ze bijvoorbeeld zin hadden om als voorlopers van deze of gene stroming te worden beschouwd. Ook Hirst zelf neemt met zijn nieuwe werken uit de jaren negentig niet voor het eerst een loopje met de geschiedenis. Zo presenteerde hij in 2017 in Venetië – net voor en tijdens de Biënnale notabene – zijn ‘Treasures from the Wreck of the Unbelievable’. In die peperdure, maar geniale en vooral groots opgezette expo verpakten hij (en zijn medewerkers) een schat aan perfect nagemaakte, kostbare voorwerpen uit een nepverleden in een fascinerend verhaal waarin vroeger en nu naadloos vervloeien tot het tastbare bewijs van iets wat had kunnen zijn. Als “De zwanenzang van het Avondland” omschreef Ilja Pfeijffer de expo toen treffend in een briljant essay voor NRC.

Ook nu speelt Damien Hirst weer met onze gebruikelijke con- en perceptie van de tijdslijn en verklaart zijn antedatering met de stelling dat hij de werken, hoewel ze recent geproduceerd werden, al bedacht in 1999. Niet toevallig was dat de periode waarin hij zijn eerste beesten op sterk water creëerde: die leverden hem toen de prestigieuze Turner Prize op.

Voor kwatongen en criticasters hebben zijn advocaten alvast een slimme verklaring klaar: “The dating of artworks, and particularly conceptual artworks, is not controlled by any industry standard”, zo luidde het. “Artists are perfectly entitled to be (and often are) inconsistent in their dating of works.” Ze voegden er nog aan toe dat Hirst al jaren zegt dat wat telt in conceptuele kunst niet de fysieke productie of eventuele vervanging van onderdelen is, maar wel de intentie en het idee achter het kunstwerk.

En nu jij. Of er sprake is van platte commercie vanwege een ster op zijn retour, mag je zelf beslissen. Als PR-stunt in een almaar virtuelere wereld kan de case in elk geval tellen vanwege de buzz die ze genereert. Ze bespeelt bovendien slim de registers van reputatiemanagement en crisiscommunicatie. En wie weet scoort ze zelfs hoge ogen op festivals die inzetten op ROI wegens de impact op de omzet van de artiest – die toch al tot ’s werelds bestbetaalde kunstenaars behoort. Wat overigens niets zou afdoen aan de waarde van het werk als creatie of statement over codes in kunst.

Wat dat betreft, was Marcel Duchamp Hirst natuurlijk lang voor met zijn badinerende experimenten rond readymade, maar het verhaal van de geantedateerde beelden is een voorbeeldig kind van onze tijd. Eentje waarin de waarheid altijd voor interpretatie vatbaar lijkt. Waarin mensen moeten leren jongleren met desinformatie en de hallucinaties van AI. Laveren tussen de impact van complottheorieën en de wegdeemsterende democratie. Een plaats zoeken tussen technologische ratio en humane empathie. Een nieuwe invulling vinden voor concepten (!) als creativiteit en relevantie.

Misschien is dit ook de tijd waarin kunst- en andere geschiedenis net als de basisbeginselen van – jawel – ethiek, communicatie en informatie hoger dan ooit op de agenda van scholen, gezinnen en werkgevers moeten staan. We kunnen toch niet alles overlaten aan ChatGPT?

Illu: "50 cc of Paris Air", a readymade work by Marcel Duchamp. Displayed at the Philadelphia Museum of Art (Wikimedia Commons)

Daily	Freemium access
5 x week	MM e - News
1 x week	MM Brunch
1 x week	MM Tech
10 x year	MM Best of Research
10 x year	MM Blue
4 x year	MM Magazine (digital)

Readymade up, door Griet Byl (MM)

Archief / CREATIONS

Publicis Groupe heeft het allemaal voor LU

Wavemaker grensverleggend op de UBA Trends Day met Person.AI.lity test voor marketeers

The Crew vol zelfvertrouwen voor Brailleliga

59Rivoli exposeert in vestiaire van het Louvre met mortierbrigade

Bonjour kiest de toekomst voor Écolo

TBWA kan het nog voor Play Sports

The Oval Office leest mee(r) voor Vlaamse Overheid

Federate prijst de lente aan voor Immoweb

Base Design hernieuwt AI-aanpak voor De Munt

David realistisch voor Faber-Castell

Lucy surft op de 'sludge content' trend voor Politiezone Antwerpen

FOOH, just an illusion?

FamousGrey onderscheidt zin van onzin voor Het Nieuwsblad

FamousGrey wint tijd en geld voor KBC

BETC breekt het ijs voor ë-gamma van Citröen

Fitzroy stampt door de sneeuw voor Smyle

at-thetable doet raar voor 1712

Happiness maakt geen drama voor Verisure

RCA laat onverwachte toe

AMV BBDO eist respect voor de RSPCA

TBWA watertandend voor McDonald's

BBDO kwispelt van vreugde voor Pedigree

Golazo/Sportizon legt band met de Tour voor Continental

BETC rekt voor Canal+

TBWA zet er vaart achter voor Telenet

Toerisme Vlaanderen aan het stuur met Bridgeneers

Heineken zegt 'Ahhh'

Publicis parodieert oude reclamespots voor Renault

Mutant is een fashionista voor Keytrade Bank

Secondfloor levert geen half werk voor Valipac

RTL Belgium vergeet geen enkele kampioen voor Télévie

Met alles lachen, maar met reclame steeds minder, door Fred Bouchar (MM)

.becoming denkt 10 seconden na voor de FOD Economie

at-thetable focust op piramideverkoop voor FOD Economie

StoryMe-aandeelhouders lanceren groep Gang

Audiostudio's stellen handvest rond AI-gebruik op

mortierbrigade houdt lenteschoonmaak voor Mooimakers

Silk in tuning modus voor Proximus

Levi's deelt dance floor met TBWA\Chiat\Day

The Crew helpt mannen om tekenen van huiselijk geweld te onderkennen

VML gaat voor vol-au-vent van Lunch Garden

FamousGrey bingewatcht voor Mediafin

Poum Tchak lanceert de Midjourney van de muziek

Viavictor hengelt lentebudget van Vlam binnen

mortierbrigade personaliseert voor Crelan

Mutant attent voor Paralympic Team Belgium

LDV United niet zo geheim voor CM

G-sport Vlaanderen deelt geluk met Dallas

VRT Creative is gelukkig met Studio Brussel

Buzzman stelt topcast samen voor Uber Eats

Dela beweegt hemel en aarde met Lucy

BBDO viert de lente voor Horta

Hamlet episch exotisch voor Coca-Cola

mortierbrigade en Czar geven verwaarloosde jongeren een stem

Egghunter verrast met Visit Limburg

Garmin houdt afstand met Poolster

Vlaanderen restaureert met Bridgeneers

'Chabadabada' Chanel brengt hulde aan Lelouch en Deauville

FMSGRY test hersenleeftijd van Vlamingen voor NWSBLD

De Molenstraat helemaal helder voor VRT

LDV United sensibiliseert voor darmkanker met mijnheer de Uil

Plan International genereert dromen met Springbok

TBWA\Media Arts Lab in mangamodus voor Apple

Bridgeneers trekt eropuit voor Vlaanderen Vakantieland

Berlin Creative Studio prompt zonder AI voor Nikon Europe

Lucy met toewijding voor DELA

Mutant speelt Europees voor Club Brugge

Bridgeneers roept op tot scheiden voor Limburg.net

Fledge en Plastic Soup Foundation sensibiliseren voor nanoplastics

WeTransfer publiceert Manifest van John Hegarty

De Standaard moedigt aan om te stemmen met Mutant

VML lanceert eerste campagne voor Stichting tegen Kanker

Boondoggle Havas staat open voor Beobank

Knack geeft stem aan Mutant

Mutant legt oor te luister bij VRT MAX

Happiness bedenkt parel voor Bru

Joe Public Belgium schept op met Foodbag

Fightclub en KBR promoten Ensor in Brussel