Fr

TECH

Kan technologie de wereld redden?, door Fons Van Dyck (Think BBDO)

Woensdag 27 September 2023

Kan technologie de wereld redden?, door Fons Van Dyck (Think BBDO)

Vorige week werd in Vilvoorde onder grote belangstelling het nieuwe, futuristisch ogende, Huis van de Toekomst geopend. De bezoeker wordt er ondergedompeld in hoogstandjes van technologische innovatie die ons leven en werken in de toekomst zullen bepalen. Technologie zal zorgen voor een betere wereld, luidt het mantra, en niet alleen in Vilvoorde. Maar het is vooral de manier waarop technologie en innovatie ingebed worden in een maatschappelijke beweging die voor echte vooruitgang zorgt.

De uitdagingen voor de toekomst zijn groter dan ooit. De recepten uit het verleden zijn écht geen waarborg voor een succes in de toekomst. Daarom moeten we meer dan ooit kiezen voor innovatie en creativiteit, en dat in de meest brede betekenis ervan (van technologie over organisatie van de democratie tot nieuwe vormen om samen te gaan leven). En dat is  niet alleen een opdracht voor ‘entrepreneurs’, maar ook voor kunstenaars en onderzoekers én voor de overheid. We weten vaak niet – of vergeten – dat vele van de grootste technologische innovaties (van het internet over de iPhone tot sociale media) verder bouwden op onderzoeksinspanningen en financiële ondersteuning van de overheid, en zelfs het militaire apparaat van de VS. 
 
De kiemen voor het wereldwijde succes van de Belgische mode (en in het bijzonder de vermaarde ‘Antwerpse Zes’) werden in de vorige eeuw gelegd door het steunplan van de federale overheid voor de zieltogende textielindustrie. Ook vandaag maakt de Europese Unie strategische keuzes door onderzoek- en investeringsprogramma’s te initiëren in strategische domeinen: van de energietransitie tot de microprocessoren (denk aan Imec in Leuven). Innovatie zorgt voor de zuurstof van morgen. 
 
Als de geschiedenis zich nooit helemaal herhaalt, is dat precies door de kracht van innovatie en creativiteit. In dat opzicht is de opmars van Artificiële Intelligentie (AI) één van de belangrijke wissels op de toekomst in vele maatschappelijke domeinen (in de eerste plaats in de gezondheidszorg). Maar de technologie houdt ook potentieel een bedreiging in. In een afgesloten laboratorium is technologie neutraal. Maar in een open maatschappelijke context verwordt diezelfde technologie al snel tot de speelbal van krachten en tegenkrachten, met goede, maar vaak ook met minder goede bedoelingen. Zelfregulering zal dan niet volstaan, er is nood aan maatschappelijke sturing, bijsturing en regulering door overheden. Daar zijn zelfs de wegbereiders van AI (en in het bijzonder van ChatGPT) vandaag vragende partij voor. En dat is veelbetekenend. 
 
Investeren in fundamentele innovatie en een kader creëren waarin universiteiten én bedrijven nieuwe technologieën kunnen ontwikkelen, is dus een must. Maar het blijkt een mythe dat technologie en innovatie zondermeer voor meer vooruitgang zorgen. Daarvoor is vooral een samenleving van mondige burgers en maatschappelijke organisaties, en een sturende overheid, nodig. De vermaarde MIT-professor Daron Acemoglu (genoemd in het geruchtencircuit voor een nobelprijs economie) en zijn collega Simon Johnson schreven er recent een schitterend boek over: “Power and Progress”, over de 1000-jarige strijd over technologie en vooruitgang. Deze maatschappelijke krachtenbundeling, waarvoor zij ook pleiten, moet ervoor zorgen dat technologie en innovatie niet ontsporen, de ongelijkheid niet doen toenemen of de mens tot slaaf maken, maar ervoor te zorgen dat zij bijdragen aan vooruitgang en welzijn voor iedereen. Die opdracht is in de boeiende 21ste eeuw urgenter dan ooit in het verleden ooit het geval was. 
 
In mijn boek “De toekomst is terug” behandel ik de waarde van technologie en innovatie in een maatschappelijke context in meer detail. Het boek verschijnt begin december bij Pelckmans.

Archief / TECH