Fr

TECH

Big Tech: einde van een tijdperk, door Fons van Dyck (Think BBDO)

Zondag 29 Januari 2023

Big Tech: einde van een tijdperk, door Fons van Dyck (Think BBDO)

Het lijkt er wel op dat de gouden jaren voorbij zijn voor internetgiganten zoals Meta (Facebook), Amazon, Google, Salesforce en andere Twitters. De omzetcijfers en aandelenkoersen hebben flinke klappen gekregen en ook in het personeelsbestand wordt de bijl gezet. Meer dan een tijdelijke inzinking heeft het er alle schijn van dat de internetsector een keerpunt heeft bereikt in zijn ontwikkeling, zelfs een hoogtepunt voorbij is. Het is uitkijken naar wat de volgende grote technologiegolf wordt.

Hoeft het nog herhaald: het voorbije jaar 2022 was in menig opzicht een keerpunt in de moderne geschiedenis. Een jaar dat zijn schaduw nog lange tijd vooruit zal werpen. Ik sprak hier al eerder over een toestand van elkaar snel opvolgende en onderling versterkende crisissen: ‘permacrisis’. Van het coronavirus dat zijn kop blijft opsteken over de op hol geslagen inflatiecijfers en de nakende dreiging van een economische recessie. Om maar te zwijgen van de klimaatopwarming die tussen Oud en Nieuw ook bij ons voor ongemakkelijke warmterecords zorgde.
 
Tegen die achtergrond lijkt de inzinking van de internetgiganten een marginaal fenomeen, maar daarom niet minder relevant naar de toekomst. Het zal in elk geval geen tijdelijk verschijnsel zijn, eerder symptomen van een nakende trendbreuk. Computers, mobiele telefoons, internet, sociale media en e-commerce hebben gouden jaren achter de rug. De ingenieurs van het Amerikaanse bedrijf Intel die een halve eeuw geleden de eerste microprocessor ontwikkelden, konden toen wellicht niet bevroeden welke technologische revolutie ze zouden op gang brengen. Om nog maar te zwijgen van de impact op ons persoonlijk leven en de ruime maatschappij. 
 
De onderzoekster Carlota Perez bestempelde de informatie- en communicatietechnologie al een kwarteeuw terug al als de belangrijkste technologiegolf van de moderne tijd. Zo’n golf wordt gekenmerkt door een belangrijke innovatie (in dit geval de Intel microprocessor in 1971), waarop een heuse ‘goldrush’ ontstaat, gevolgd door een bubbel die op een gegeven moment barst (in dit geval de dotcomcrisis van het begin van de eeuw). Vele goudzoekers gaan zielloos ten onder, maar enkele zijn voldoende crisisbestendig en slagen erin om uit te groeien tot nieuwe giganten (Apple, Microsoft, Google, Amazon). Maar zo’n golf bereikt op een bepaald moment ook een maturiteitsfase, een hoogtepunt van de technologie (vermoedelijk in 2022). En vanaf dan gaat het steevast bergaf.
 
Eenzelfde patroon heeft zich in het verleden nog voorgedaan, bijvoorbeeld voor de staal- en steenkoolindustrieën die het aanzicht van de eerste helft van de 20ste eeuw bepaalden. Of na de Tweede Wereldoorlog: petroleum, chemie of wagens aangedreven door fossiele brandstof. De bedrijven die groot zijn geworden door deze nieuwe, baanbrekende technologieën proberen hun hoogtepunt bereikt, hun levenscyclus te verlengen door zich aan te passen, en noodgedwongen om te schakelen (denk aan de auto-industrie vandaag die massaal inzet op elektrische motoren, of petroleummaatschappij die ‘groen’ worden). In vele gevallen gaat dit gepaard met massale ontslagen, herstructureringen, fusies of opsplitsen van activiteiten. Soms vechten zij een ultieme doodstrijd, zoals de staal- en steenkoolindustrie in de jaren 1970-1980. Technologiegolven vertonen een deterministisch trekje.
 
Veel doet vermoeden dat ook de internetgiganten vandaag, of morgen, over hun hoogtepunt zijn. Maar zij zullen er alles aan doen om te overleven door extensies te brijen aan hun kerntechnologie, of businessmodel, met nieuwe toepassingen voor gebruikers (denk aan AR/VR/Metaverse voor Facebook, Microsoft en Apple). Enkelen zullen zo nog vele jaren gezonde, mature bedrijven blijven, een beetje saai ook. Sommigen zullen nooit helemaal weg zijn, want we zullen van hen in ruime mate (te) afhankelijk blijven (denk aan mobiele telefoons), maar hun dominante economische en maatschappelijke positie zal geleidelijk aan wegdeemsteren, of onder druk blijven van zelfbewuste consumenten en overheden. Iets waar ook innovatiegoeroe Rik Vera in informele gesprekken steeds meer van overtuigd is.
 
Blijft natuurlijk de hamvraag wat de technologie van de toekomst zal worden, het nieuwe goud van morgen? Sommigen zetten al jaren in op bio-tech, anderen op artificiële intelligentie (AI). Carlota Perez houdt het in een aantal recente lezingen bij duurzame technologieën. Laat ons eerlijk zijn en nuchter blijven: niemand die op vandaag de heilige technologiegraal van de toekomst kan voorspellen. Opnieuw zullen velen zich geroepen voelen, maar slechts weinigen zullen uitverkoren zijn. History does not repeat itself, it only rhymes, zegt het spreekwoord. Wat geweest is, komt nooit meer terug, maar de toekomst zal wel een beetje op het verleden lijken, zeker als het om de patronen van technologiegolven gaat.
 
Wat of wie het ook mag worden, de toekomst is in elk geval gestart.

Archief / TECH