Fr

BLUE

Artivisme of vandalisme?, door Fred Bouchar (MM)

Donderdag 27 Oktober 2022

Artivisme of vandalisme?, door Fred Bouchar (MM)

Kunst is een krachtig wapen tegen barbarij. Het is een extra ziel, een utopie, iets dat ons draagt en helpt te evolueren. Helaas lijkt deze gedachte niet langer van toepassing in onze angstige, gestoorde wereld.
 
Net als in de tijd van de IS-fanatici is vandalisme tegenover 's werelds artistieke erfgoed bij klimaatactivisten een van de favoriete middelen geworden om media-aandacht te trekken. Gisteren nog hadden drie Belgische leden van het collectief Just Stop Oil het volgens een ondertussen beproefde modus operandi gemunt op ‘Het Meisje met de Parel’ van Vermeer in het Amsterdamse Mauritshuis. In tegenstelling tot de Zonnebloemen van Van Gogh (die tomatensoep over zich heen kregen) en de Hooibergen van Monet (die besmeerd werden met aardappelpuree), werd het werk deze keer niet besmeurd, maar de beelden van de activist die zijn hoofd vastlijmde aan het werk zullen ongetwijfeld ook de wereld rondgaan.
 
Vermeer, Monet, Van Gogh en eerder ook Constable, de Vinci, Boticelli en Giacometti… Waarom zijn de werken van deze grote kunstenaars en de musea die ze herbergen het doelwit van klimaatactivisten? Het antwoord zou naar verluidt vervat zitten in de vraag die de jonge activiste van Just stop Oil formuleerde na haar aanval op het meesterwerk van Van Gogh in de National Gallery: “Is kunst meer waard dan voedsel en gerechtigheid? Zijn jullie meer begaan met de bescherming van kunstwerken dan met de bescherming van de planeet en de mensen?”. Tja.
 
Net zoals de meeste stunts die reclamemakers zo nauw aan het hart liggen, zijn deze guerrilla-acties misschien opvallend, maar de boodschappen erachter worden veel minder gehoord. En we kunnen ons vooral afvragen of ze de klimaatzaak dienen.
 
Op Twitter omschreef François Gemenne, professor aan het Institut d'études politiques de Paris, directeur van het Hugo Observatorium dat zich aan de Universiteit van Luik bezighoudt met milieumigratie en lid van het IPCC, dit soort daden als vandalisme. Zijn redenering is glashelder: de wetenschappelijke redenering van het IPCC zal almaar minder gehoord worden als klimaatactivisten blijven misbruik maken van emotionele schokacties. “Hun optreden heeft er vooral toe geleid dat een groot deel van het publiek vervreemd wordt van de klimaatzaak. Precies dat onbesliste publiek dat we al jaren proberen te overtuigen. Alsof iemand me voluit in mijn gezicht sloeg. Ik heb nog nooit zoveel minachting voor mijn werk gevoeld.”
 
Maar hoe ver moeten we gaan en hoe kunnen we tot de gewenste bewustwording annex gedragsverandering komen? Die vraag werd al gesteld in de film ‘Don't Look Up’: “Tot nu toe gingen klimaatwetenschappers ervan uit dat zij door te hameren op onweerlegbare feiten de vereiste verandering in gang konden zetten. Helaas blijkt dat niet het geval te zijn”, aldus Wim Vermeulen in het interview dat hij ons toekende naar aanleiding van zijn nieuwe boek en dat u hieronder leest.
 
Een Wim Vermeulen die er meer dan ooit van overtuigd is dat marketeers en adverteerders “de vertelkracht van onze jaarlijkse reclame-uitgaven ter waarde van 600 miljard moeten benutten om de noodzakelijke gedragsverandering bij burgers en bedrijven teweeg te brengen”.

Archief / BLUE