Fans van de Netflix-serie ‘Black Mirror’ kennen wellicht ‘Nosedive’ (seizoen 3, aflevering 1) met de heerlijke Bryce Dallas Howard die in een wereld leeft waarin iedereen de anderen een cijfer van 0 tot 5 geeft. Waar je zoveel mogelijk mensen moet bekoren om je globale score in de sociale media te verbeteren. En waar een hoog cijfer op diezelfde sociale media recht geeft op meer privileges en een beter maatschappelijk statuut.
 
‘Black Mirror’ bedenkt in feite een systeem waar de macht van beneden komt, een visie waarbij iedereen bepaald wordt door de cumul van de individuele keuzes, met alle neveneffecten die subjectiviteit nu eenmaal met zich meebrengt. Zoals de heldin van ‘Nosedive’ zal ondervinden.
 
In China overtreft de werkelijkheid de fictie.
 
De regering van Xi Jinping staat immers op het punt om een vergelijkbaar systeem van ‘sociaal krediet’ in te voeren. Met dit verschil dat het in China de Staat is de de leiding over het systeem neemt en de macht dus bovenaan blijft.
 
Het systeem dat duidelijk ontworpen werd om de reputatie van de burgers te evalueren, is gebaseerd op massasurveillance en gedragsanalyse, zowel online als in het echte leven: door het rood rijden, in een station roken, een factuur te laat betalen, politiek incorrecte comments posten op de sociale media, te veel videogames kopen,… Allemaal voorbeelden van gedrag dat je sociaal krediet negatief kan beïnvloeden.
 
Ingeval van een te laag cijfer, zou de burger zijn vrijheid beperkt kunnen zien en zou hem de toegang tot bepaalde diensten worden ontzegd. Volgens Channel News Asia belette het sociaal kredietsysteem negen miljoen mensen om vliegtuigtickets te kopen voor binnenlandse vluchten en drie miljoen om in businessclass met de trein te reizen. Andere bronnen melden dat ouders met een zwakke score hun kinderen niet zullen kunnen inschrijven in de school van hun keuze. Omgekeerd laat Business Insider weten dat goed gequoteerde burgers vele voordelen genieten. Gelukkig kunnen de Chinezen punten herverdienen, bijvoorbeeld door online publicaties van de overheid goed te keuren. Oef!
 
In deze tijd waarin we ons druk maken over het loopje dat de Gafa nemen met onze privacy, moet iets minder dan 20% van de wereldbevolking leren om met het zwaard van Damocles, of liever een jian - boven het hoofd te leven.